پدر خوانده ایران ،ارنست فرون یا شاپور ریپورتر ؟؟
مجموعه داستانی (پدر خوانده )در روزهای ایام ا.. دهه فجر از شبکه یک سیما به نویسندگی و کارگردانی و تهیه کنند گی محمد رضا ورزی پخش شد .این مجموعه با بازی بازیگر توانایی چون احمد نجفی در نقش سر شاپور ریپورتر و سایر بازیگرانی در نقش های متفاوت همچون امیر مهدی کیا (شاه) اصغر معینی صالح (دکتر مصدق ) محمد حاج حسنی (ایت الله کاشانی ) شراره درشتی ( فرح دیبا) میر طاهر مظلومی (شعبان جعفری ) و سایر هنرمندان که در نقشهای مختلفی ظاهر شده بودنند کار خود را به پایان رساند .علیرغم وجود بازیگران خوب و توانا و صرف هزینه کلان این مجموعه آنچنان که باید مورد قبول مخاطب قرار گیرد آن هم در این ایام بخصوص قرار نگرفت .قابل قبول نبودن این مجموعه برای یک بیننده عام که در ساعتی از شب پای گیرنده خود می نشیند و یا سایر مخاطبان از جمله اهل فن و منتقدان تاریخی و ...منتقدان سینمایی و تلویزیونی را بر ان داشت تا دلیل و ضعفهای را که این مجموعه داشته است را بررسی کنند .
مجموعه (پدر خوانده ) در فاصله سالهای بین 1320تا بهمن 1357 می گذرد . محمد رضا ورزی در این اثر داستانی زندگی شاپور ریپورتر یکی از عمّال دست نشانده انگلیسی را در دربار پهلوی روایت می کند .شخصی که نقش مهمی در تصمیمات سیاسی شاه ایران داشته است .اما تناقضات گسترده ای که در این مجموعه وجود داشت نشان از عدم نظارت و مطالعه دقیق را نشان می دهد به گونه ای که شاپور ریپورتر در ابتدای قسمت نخست در سال 2006 خود را نود ساله و سپس گوینده او را متولد سال 1920(86 ساله) معرفی می کند .چهره احمد نجفی که در نقش شاپور ریپورتر ظاهر شده است در سن 90سالگی با سن 32 تفاوتی نکرده و در سن 32 سالگی هم او را با موهای نیمه سفید می بینیم .و اینکه بنابر نظر خسرو معتضد یکی از مورخان و پژوهشگران ایرانی(شهبازی (مشاور تاریخی کارگردان )در باره موضوعاتی چون فراماسون ری ،نقش جورج یانگ کندی و دیگر دست اندر کاران غائله 28 مرداد مطالعات خوبی دارد اما در این سریال به نقش شاپور ریپورتر در حوادث ایران بسیار اغراق امیز پرداخته است .28 مرداد تنها یک کودتا نبود بلکه غائله بود که از جنوب تهران شروع شد و عوامل مختلف چون حزب توده و دسیسه های آن در به ثمر نشستن آن دخالت داشت . به عقیده معتضد در مجموعه به گونه ای به نقش این پدر و پسر پرداخت شده است که گویا مسبب تمامی بلایای بودنند که در زمان سلطنت محمد رضا شاه بر سر ایران امده است))و علاوه بر این مطالبی که گفته شد خبری از ارنست فرون در این مجموعه نیست .ارنست فرون همان باغبان سوئیسی و یا بهتر است بگوئیم ((روزانکتر))که جاسوس انگلیسی ها در دربار ایران در بین سالهای 1320ال 1340بود .همان شخصی که در 25 مرداد1332به شاه خبر شکست کودتای 25 و دستگیری نصیری را می دهد اما در پدر خوانده کارگردان تمامی اتفاقات این دوران شاپور ریپورتر است .همان سر شاپوری که به عقیده معتضدی عمده شهرت ش به سال1970(1348) و پس از آن بر می گردد .او به عنوان دلال چند شرکت انگلیسی در ایران ظاهر می شود .
به عنوان نمونه نویسنده سریال برای بزرگ نمایی نقش شاپور ریپورتر حمله به منزل مرحوم ایت الله کاشانی را به تحریک وی با اقدام شعبان جعفری نسبت می دهند در حالی که شعبان جعفری یا همان شعبان بی مخ بر اساس مدارک تاریخی موجود از تاریخ 9 اسفند 1331تا پایان روز 28مرداد 1332در زندان بوده است بنا بر نظر مورخان شعبان جعفری در ساعت 16روز 28 مرداد از زندان آزاد شد و مقداری داد بیداد کرد وا ما چون سرلشکر فرهاد دادستان –فرماندار نظامی وقت تهران – ونه سرتیپ بختیاری از ساعت 20 همان شب حکومت نظامی اعلام کرده بود .شعبان نتوانست کار خاصی کند و یا اینکه حمله شعبان جعفری به رادیو و سرود خواندن او پشت میکروفون این رسانه بنابر عقیده خسرو معتضد جعلی است . و یا اینکه در قسمتی از سریال شاپور ریپورتر دستور کشتن یک زنی را می دهد که به تصویر کشیدن این گونه اتفاقات مطابق واقعیت نیست از سوی دیگر شاپور ریپورتر در زمان محمد رضا ،استاد زبان دانشگاه جنگ بود و به او درجه سرهنگی داده شده بود .
و خلیل بیشتر از این مطالبی که اشاره شد البته در بعد تاریخی را می توان اشاره کرد که یا در سریال به کار برده نشده و یا مطابق واقعیت های موجود نمی باشد این در حالی است که پرداختن به واقعیت ها آن طور که هست می توانست بر هیجان مجموعه بیفزاید .
علاوه بر بعد تاریخی که نمونه هایی را اشاره کردیم در ابعادی دیگر هم می توان به این مجموعه پرداخت . در قسمتی از سریال محمد رضا با شاپور ریپورتر در حال بازی تنیس هستند که راکت و توپی که استفاده می کنند از وسایل ورزشی زمان حال است . ویا در غائله 28 مرداد می بینیم که شاه لباس زمستانی پوشیده است .یا اینکه قد فرح دیبا که با پوشاندن کفش پاشنه بلند به بازیگر این نقش باز هم این نقص بر طرف نشده است . و یا اینکه پیشنهاد خسرو معتضد برای مطالعه بیشتر کتابهای تاریخی برای طراح لباس .معتضد عقیده دارد که در این سریال حتی نشان و نوار کلاه دور کلاه افسران ایران هم مطابق واقعیت طراحی نشده است از سوی دیگر محمد رضا در اغلب سکانس ها با لباس شخصی به تصویر کشیده شده است این در حالی است که اغلب لباس نظامی به تن داشت .
و خیلی نکات دیگر که ای کاش دست اندر کاران چنین مجموعه هایی با کمی مطالعه بیشتر در تاریخ و مشاوره با مورخان و پژوهشگران تاریخی مجموعه های پخته تری را تولید کنند .
حسن عبد اله زاده
